„Latinski glosar“ – zbirka priča o latinskom nasleđu u našem govoru i pisanju

Jedan od najboljih ali svakako i najplodnijih srpskih klasičara u drugoj polovini XX veka prof. dr Vladeta Janković (1940), autor je značajnog broja stručnih dela i naučnih studija, ali i nekoliko knjiga koje bi trebalo da nađu mesto u svakoj kućnoj biblioteci jer se na popularan način bave antikom na kojoj počiva i srpska civilizacija.

Otkako je u našim srednjim školama zanemareno učenje latinskog jezika, sa retkim izuzecima lingvističkih gimnazija, profesor Janković je u izdanju Lagune objavio četiri knjige u kojima je sažeto najvažnije znanje o dvema antičkim civilizacijama (grčkoj i rimskoj).

Nakon knjiga „Mitovi i legende“, „Antičke izreke“ i „Imenik klasične starine" – sada je objavljen svojevrsni nastavak „Antičkih izreka“ – „Latinski glosar“.

U ovom delu autor se opredelio da njegov prvi deo posveti onim latinskim izrekama koje su uspešno transponovane u srpske poslovice ili uzrečice (više od 60), prenoseći njihovo značenje u domaći kontekst.

Mnoge su odavno do te mere usvojene u naš jezik tako da ih mnogi smatraju da su plod narodne mudrosti.

Prof. Janković je svojim lepim, pitkim stilom i duhovitim anegdotama iz starog Rima i ranog srednjevekovlja (pre svega iz Biblije) opisao ko je – i kada i zašto – izrekao te mudre misli.

U drugom delu autor je objasnio pozadinu i razloge pojedinih latinskih izraza kao i njihove autore, ako su poznati, trudeći se da na jednostavan način objasni poreklo, smisao i prvobitno značenje danas veoma frekventnih izraza, kao što su agenda, akademija, alibi, alter ego, cirriculum vitae, corpus delicti, de facto, lapsus, pro bono. in flagranti, tabula rasa, veto...

U trećem delu su sakupljene i objašnjene po značenju pojedine latinske skraćenice koje su u svetskoj upotrebi u naučnim i stručnim tekstovima kao što su: P.S, NN, ad. lib., D.D. D, et. cet. N.B...

Skraćenice nisu ništa novo i u antičkom Rimu je najpopularnija bila „SPQR“, što je značilo – „Senat i rimski narod", a korišćeno je kao zamena za puno ime gradske uprave Rima.

Možda je najzanimljivije pročitati koje su latinske izreke stekle, po smislu, svoje značenje u srpskom jeziku.

U slučaju izreke „Bolje ikad nego nikad" daje se objašnjenje da je isto značenje imala latinska izreka „Potius sero quam numquam“ koja je služila kao opravdanje za kašnjenje svake vrste a prvi put se sreće u knjgama istoričara Tita Livija.

Za izreku „S njim ili na njemu“, klasičar Janković je ispričao prilično opširnu priču o spartanskim ratnicima, sa mnogim detaljima koji su poznati samo poznavaocima grčke i rimske tradicije.

Knjiga je opremljena brojnim ilustracijama koje upotpunjuju ovu zbirku priča o latinskom nasleđu u našem govoru i pisanju.


Autor: Vera Kondev
Izvor: fakti.org